محیط (اسم الله)

اسم صد و هيجدهم: المحيط؛

لفظ «محيط» در قرآن نه بار آمده و در هشت مورد وصف خدا قرار گرفته است چنان كه مى فرمايد:

1. «... إِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ».(آل عمران/120) «خدا بر آنچه كه انجام مى دهند احاطه دارد».

2. «بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي تَكْذِيبٍ * وَاللَّهُ مِنْ وَرَائِهِمْ مُحِيطٌ».(بروج/19ـ20) «آنان كه راه كفر پيش گرفته اند پيوسته در تكذيب هستند - و خداوند از پشت بر آنها احاطه دارد».

«محيط» از كلمه «حوط» گرفته شده و آن اين است كه چيزى بر چيزى دور بزند، و اگر ديوار را «حائط» مى گويند به خاطر اين است كه زمين را در برمى گيرد. و هدف از توصيف خدا با اين اسم اشاره به سعه وجودى او است، كه هرگز تحت حدى قرار نمى گيرد و همه چيز «مُحاط» او، او بر همه چيز احاطه دارد. همان گونه خدا بر تمام موجودات امكانى احاطه علمى دارد، احاطه وجودى نيز دارد، درباره نحوه دوم از احاطه او مى فرمايد: «... إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ» (فصّلت/54).

بنابر اين كسانى كه وجود خدا را در بالاى آسمانها مستقر بر سريرى مى دانند، در تفسير اين آيات راه تأويل را در پيش مى گيرند، و شگفت اين جا است كه با اين كه رازى از حنابله نيست، ولى از مكتب استادش اشعرى متأثر شده و آيه را به احاطه علمى تفسير كرده است.

پانویس

منبع

منشور جاوید، جعفر سبحانی، صفحه۳۶۰ و ۳۶۱، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سبحانی